Babesia spp.

Babesia spp. są pierwotniakami pasożytującymi w krwinkach czerwonych. W przyrodzie istnieje około 100 gatunków Babesia, z czego chorobotwórcze dla człowieka są Babesia microti, Babesia divergens, Babesia venatorum i Babesia duncani. Rezerwuarem tych gatunków Babesia są drobne gryzonie, parzystokopytne (bydło, owce, jeleniowate) i konie, a wektorem kleszcze. Babeszjoza występuje całym świecie – najwięcej przypadków u ludzi stwierdza się w Ameryce Północnej, przede wszystkim w północno-wschodnich stanach (USA: ok 2000 przypadków rocznie), głównie wywołanych przez B. microti, co jest związane z występowaniem tam kleszcza Ixodes scapularis będącego wysoce kompetentnym wektorem tych pierwotniaków. W Europie autochtoniczna (nie zaimportowana z innego kontynentu) babeszjoza jest stwierdzana rzadko – jak dotąd opisano ponad 50 przypadków babeszjozy u ludzi, w większości wywołanych gatunkami B. divergens i dotyczyły one głównie osób pozbawionych śledziony i przyjmujących immunosupresję. Jednak ze względu na mało charakterystyczne objawy lub ich brak oraz brak obowiązku zgłaszania babeszjozy w niektórych krajach liczba rzeczywistych przypadków może być wyższa.

Do infekcji dochodzi najczęściej przez ukłucie kleszcza (w Europie głównie kleszcza pospolitego), ale znane są również przypadki zarażenia poprzez transfuzję zainfekowanej krwi lub preparatów krwiopochodnych, transplantację organów czy babeszjozy wrodzonej.

Babeszjoza u zdrowych osób przebiega zazwyczaj bezobjawowo i ma charakter samoograniczający. Postać objawowa ujawnia się zwykle po 1-6 tygodniach po ukłuciu przez zainfekowanego kleszcza i manifestuje się objawami grypopodobnymi (gorączka, dreszcze, bóle głowy, bóle mięśni i stawów, nudności, wymioty). W rzadkich przypadkach, u osób z obniżoną odpornością (np. osób po usunięciu śledziony, przyjmujących immunosupresję, chorych na AIDS, osób w zaawansowanym wieku) babeszjoza może mieć ciężki przebieg przypominający malarię.

Babeszjoza psów

Niektóre gatunki Babesia (w Polsce przede wszystkim B. canis, której wektorem są kleszcze łąkowe Dermacentor reticulatus) mogą być niebezpieczne dla psów. Objawy takie jak gorączka, apatia, zażółcenie lub bladość śluzówek czy ciemnie zabarwienie moczu powinny skłonić do pilnej wizyty u weterynarza, z racji ciężkiego przebiegu infekcji mogącego prowadzić do śmierci zwierzęcia.

Źródła:

1. Kumar, A., O’Bryan, J., & Krause, P. J. (2021). The global emergence of human babesiosis. Pathogens, 10(11), 1447.
2. Rożej-Bielicka, W., Stypułkowska-Misiurewicz, H., & Gołąb, E. (2015). Human babesiosis. Przegl Epidemiol, 69(3), 489-494.
3. Pancewicz, S. A., Garlicki, A. M., Moniuszko-Malinowska, A., Zajkowska, J., Kondrusik, M., Grygorczuk, S., … & Dunaj, J. (2015). Diagnostyka i leczenie chorób przenoszonych przez kleszcze rekomendacje polskiego towarzystwa epidemiologów i lekarzy chorób zakaźnych. Przegl Epidemiol, 69, 421-428.